ORIGINAL_ARTICLE
بررسی حریم جاده های جنگلی بر اساس عرض عملیات خاکی، شیب دامنه و مشخصات رویشی توده های اطراف (مطالعۀ موردی در سری لت تالار حوضۀ آبخیز رودخانۀ تجن)
شرایط حاکم بر جنگلهای هیرکانی بهنحوی است که اتکا به اعدادی ثابت برای تعیین عرض حریم جادههای جنگلی راهگشا نیست، زیرا این اعداد اغلب از سوی مجریان نادیده گرفته میشوند و نشانهگذار بهمنظور حفظ موجودی جنگل و گونههای با ارزش، از برداشت درختان در نقاط حساسی چون رأس شیروانی خاکبرداری و شیروانی خاکریزی اجتناب میکند. در مواردی هم که عرض حریم منطبق با ارقام استاندارد در نظر گرفته میشود، مشخصات رویشی تودههای اطراف جاده، تعیینکنندۀ سیمای واقعی حریم خواهد بود. در این تحقیق وضعیت عرض حریم در ارتباط با شیب دامنه، عرض عملیات خاکی و مشخصات رویشی تودههای اطراف جاده در جنگلهای سری لتتالار مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر پایۀ نتایج، که با افزایش شیب دامنه بر عرض حریم واقعی جادههای جنگلی افزوده شد (05/0P<). میانگین عرض حریم واقعی در تیپ A (راش- ممرز با تعداد در هکتار 155 اصله و 75 درصد تاجپوشش) برابر10/15 متر و در تیپ B (راش- ممرز با تعداد در هکتار 175 اصله و 85 درصد تاجپوشش) برابر 21/14 متر بهدست آمد. در کلاسههای شیب 40-30 و 50-40 درصد هر دو تیپ، بیشترین سطح تداخل بین حریم واقعی و خاکریز جاده و در کلاسههای شیب60-50 و 70-60 درصد، کمترین تداخل وجود داشت. در نهایت به کمک مدل چارتی، حریم بهینۀ جادههای جنگلی در سمت شیروانی خاکبرداری و خاکریزی دامنههای پرشیب منطقۀ مورد بررسی تعیین شد تا ضمن کاهش برداشت درختان، بیشترین ایمنی و دوام برای جادهها حاصل شود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4312_a5dffbd445412fd90d9bd3cdab3d8ada.pdf
2009-08-01
91
104
عرض حریم
جادۀ جنگلی
شیروانی خاکبرداری
شیروانی خاکریزی
مدل چارتی
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی امکان تهیۀ نقشۀ تیپ راش به کمک داده های سنجندۀ ETM+ (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود نوشهر)
بهمنظور بررسی امکان تهیۀ نقشۀ تیپ راش به کمک دادههای سنجندۀ ETM+ لندست7، دادههای رقومی این سنجنده از بخش چلیر جنگل خیرود نوشهر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تطابق هندسی تصاویر، با نقشههای رقومی توپوگرافی در مقیاس 1:25000 بهروش نقاط کنترل زمینی با استفاده از 14 نقطه و دقت مطلوب زیر نیم پیکسل انجام شد. برای برآورد صحت نتایج حاصل از طبقهبندی تصاویر ماهوارهای، نقشۀ واقعیت زمینی (نقشۀ تیپهای راش) در نوارهایی در 42% منطقه، بهروش پیمایشی و بهصورت کیفی تهیه شد. پس از انجام پردازش و بارزسازیهای مناسب طبقهبندی تصاویر ماهوارهای با باندهای اصلی و مصنوعی حاصل از نسبتگیری، تبدیل مؤلفههای اصلی، تبدیل تسلد کپ و ادغام، به تیپهای راش خالص، راش غالب، راش مخلوط و غیر راش انجام شد. در این راستا خوارزمیهای مختلف روش نظارتشده شامل طبقهبندیکنندههای سخت حداکثر تشابه، حداقل فاصله از میانگین و KNN استفاده شد. بالاترین صحت کلی با روش KNN برابر با 35% بهدست آمد. علت پایین بودن نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تصایر ماهوارهای، بیشتر مربوط به نوع طبقههای مورد نظر و تشابه بازتاب آنها بهویژه تیپهای راش خالص و غالب بوده است. با ترکیب این دو طبقه با هم و انجام دوباره تجزیه و تحلیل، بالاترین صحت کلی در طبقهبندی با سه طبقه، به51% افزایش یافت. بر اساس نتایج این تحقیق، دادههای طیفی سنجندۀ ETM+ از قابلیت خوبی برای تهیۀ نقشۀ تیپ راش در جنگلهای آمیخته و ناهمسال شمال کشور برخوردار نیست که دلیل آن بیشتر مربوط به درنظر گرفتهنشدن بازتاب طیفی دیگر گونههای همراه در این چنین تیپبندی (تنها بر اساس گونه راش) است.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4304_1828f9c73b31a995b19fc98befbdbaf5.pdf
2009-08-01
105
113
سنجندۀ ETM+
واقعیت زمینی
نقشۀ تیپ راش
طبقه¬بندی
علی اصغر
درویش صفت
adarvish@ut.ac.ir
1
گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
مژگان
عباسی
mozhgan.abasi@gmail.com
2
دانشجوی دکتری جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد رضا
مروی مهاجر
3
گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عوامل مؤثر در فرسایش آبی مسیرهای چوبکشی
در این تحقیق، علل وقوع فرسایش آبی در مسیرهای چوبکشی جنگل مورد مطالعه قرار گرفته است. در این رابطه، مسیرهای چوبکشی واقع در سریهای پهنهکلا و ارزفون از جنگلهای زیر پوشش شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران بررسی شد. به این منظور 32 پروفیل عرضی بهصورت انتخابی در 10 مسیر برداشت شد و اثر مشخصههایی چون موجودی در هکتار، پوشش کف جنگل، شیب طولی و طول مسیر چوبکشی، تاج پوشش، جنس خاک، سطح آبگیر هر پروفیل و شیب آن بر شکل تغییرات خاک مورد اندازهگیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین مقدار فرسایش آبی با عامل فاصلۀ پروفیل از مبدأ، موجودی در هکتار و پوشش کف جنگل رابطۀ خطی معنیداری وجود ندارد، اما مقدار فرسایش آبی با عامل مساحت آبگیر، شیب طولی مسیر و شیب سطح آبگیر در سطح احتمال 1 درصد و با عامل طول مسیر و تعداد در هکتار در سطح احتمال 5 درصد همبستگی مثبت دارد. همچنین مناطقی که دارای تاجپوشش باز، زیراشکوب لاشبرگی و بافت خاک رسی بودند، بیشترین فرسایش آبی را نشان دادند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4305_6f6c00b69ffa561097241f2037388663.pdf
2009-08-01
115
124
فرسایش آبی
مسیر چوبکشی
جنگل
کوبیدگی خاک
آنالیز همبستگی
مجید
لطفعلیان
1
دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
LEAD_AUTHOR
زینب
شیروانی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
AUTHOR
حامد
نقوی
3
دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر اندازۀ عرصه های باز جنگلی بر تنوع زیستی گونه های گیاهی در منطقۀ جنگلی لالیس- نوشهر
اندازۀ عرصههای باز جنگلی و شرایط بهوجود آمده در درون عرصهها از مسائلی است که در روند تنوع زیستی جوامع گیاهی کف جنگل از اهمیت ویژهای برخوردار است. در تحقیق پیش رو، برای شناخت بهتر تغییرات تنوع زیستی در جنگلهای بالابند لالیس نوشهر از شاخصهای تنوع زیستی استفاده شده است. آماربرداری از عرصهها به روش ترانسکت خطی صورت گرفت و فراوانی پوشش گیاهی نیز یادداشت شد. عرصههای باز جنگلی در چهار کلاسۀ سطح (m2200-50، m2400-200، m2600-400 و m2600Dryoptris affinis است که در همۀ کلاسهها بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده بود. مقادیر شاخصهای تنوع و غنای گونهای و یکنواختی هرکدام با ضریب معادل 00/1، بیشترین همبستگی را با افزایش سطح عرصه نشان دادهاند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4306_2a28dc5d5b47f45a4f14e9bb58b8a1fc.pdf
2009-08-01
125
135
عرصۀ باز جنگلی
کلاسۀ سطح
شاخص تنوع زیستی
ضریب همبستگی
سعید
شعبانی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
مسلم
اکبری نیا
2
دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
سید غلامعلی
جلالی
3
دانشیار گروه جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
علیرضا
علی عرب
aliarab@gau.ac.ir
4
دانشجوی دکتری جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کمی و کیفی تودۀ دست کاشت توسکای ییلاقی (Alnus subcordata) 19 ساله در منطقۀ سیاهکل
توسکای ییلاقی یکی از گونههای سریعالرشد و بومی کشور است که طی دو دهۀ اخیر تودههای خالص و همسال آن در نقاط مخروبۀ جنگلهای شمال ایجاد شده است. این تحقیق با هدف بررسی کمی و کیفی تودۀ دستکاشت توسکای ییلاقی 19 ساله، به مساحت 10 هکتار و فاصلۀ کاشت اولیۀ 2×2 متر در جنوب منطقۀ سیاهکل انجام شد. تعداد 20 قطعه نمونۀ مربعی شکل، هر یک به مساحت 400 متر مربع بر اساس روش آماری منظم تصادفی در منطقۀ مورد نظر پیاده شد. مشخصههای کمی وکیفی (قطر برابر سینه، ارتفاع کل، طول تاج سبز، کیفیت تنه و میزان شادابی تاج) درختان توسکا در هر قطعه نمونه برداشت شد. سپس تعداد در هکتار، درصد زندهمانی، قطر متوسط، ارتفاع متوسط، متوسط رویش سالیانۀ قطری و ارتفاعی، متوسط موجودی در هکتار، متوسط رویش حجمی سالیانه در هکتار، متوسط طول تاج سبز و متوسط ضریب قدکشیدگی توده محاسبه شد. تعداد در هکتار و مقدار زندهمانی توسکای ییلاقی بهترتیب 2105 اصله و %5/84 بود. میانگین قطر برابر سینه، ارتفاع کل و طول تاج سبز درختان توسکا بهترتیب 11/13 سانتیمتر، 8/13 متر و 3/5 متر بدست آمد. متوسط ضریب قدکشیدگی توده 43/106 محاسبه شد. متوسط رویش قطری و ارتفاعی بر حسب سن بهترتیب 66/0 و 54/71 سانتیمتر بدست آمد. همچنین مقدار موجودی در هکتار و متوسط رویش حجمی سالیانه در هکتار بهترتیب 49/251 و 23/13 متر مکعب محاسبه شد. از نظر کیفیت تنه، %6/34 از درختان درجۀ 1، %45 درجۀ 2 و %4/20 درجۀ 3 بودند. همچنین از نظر شادابی تاج، %3/61 از درختان درجۀ 1، %5/22 درجۀ 2 و %2/16 درجۀ 3 بودند. این تحقیق نشان داد که بهدلیل عدم اجرای عملیات پرورشی و بویژه تنک کردن در تودۀ دستکاشت توسکای ییلاقی، تودۀ مورد بررسی از نظر خصوصیات کمی و کیفی، بویژه مقدار رویش سالیانۀ قطری و ارتفاعی، دارای وضعیت مناسبی نیست و بر اجرای تنک کردن در چنین تودههایی تأکید میشود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4307_5d9555e1fa60052aea209be8aa4108e0.pdf
2009-08-01
137
150
توسکای ییلاقی
تودۀ دست¬کاشت
گونۀ سریع¬الرشد
رشد و محصول
کمیت و کیفیت
رضا فروزش سوتگوابری
فروزش سوتگوابری
1
دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
محمدتقی
احمدی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلشناسی و اکولوژی جنگل دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
وحید
اعتماد
vetemad@ut.ac.ir
3
گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
حمیدرضا
سعیدی
4
دانشجوی دکتری جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعة کاج کلهقندی و توپی، احتمال دو فرم جهش یافتۀ کاج الدار: مقایسۀ ساختار تشریحی سوزنها
کاج الدار که از قرنها پیش در ایران کاشته میشده، در منطقۀ خواف دچار تغییرات شدید ظاهری شده و دو فرم متفاوت از آن بهوجود آمده است. هدف از این پژوهش استفاده از صفات آناتومیکی، برای تشریح تمایز ایجادشده در کاج کلهقندی و توپی است که فرمهای جهشیافته از پایههای مادری کاج الدار هستند. نتایج بررسی تشریحی نشان داد که کاج کلهقندی از نظر تعدادی از صفات آناتومی که ارزش تاگزونومیکی دارند، از دو کاج دیگر متمایز است. شکل سوزن، تعداد روزنهها در واحد سطح و تعداد و موقعیت کانالهای رزینی از آن جملهاند. همچنین وجود تفاوت در صفاتی مانند ضخامت کوتیکول، فاصلههای میان روزنهها، تعداد روزنه در سطح رویی، محیط سوزن و طول سوزن، بیانگر افزایش توانایی سازگاری به خشکی در این فنوتیپ جدید کاج در مقایسه با کاج الدار و توپی است.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4308_abace99a0e6d4de527b953f724ef74ad.pdf
2009-08-01
151
161
آناتومی
سوزن
کاج الدار
کاج کلهقندی
کاج توپی
کانال رزینی
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیر تاریخ کاشت، آبیاری و وجین بر زی توده، نسبت طول ساقه به طول ریشه و درصد شادابی نهال های سرو نقره ای در نهالستان
سرو نقرهای بهدلیل کمتوقع بودن و تحمل زیاد خشکی از گونههای مهم برای جنگلکاری در اکوسیستمهای تخریبیافته و نیز فضای سبز شهری و برونشهری است. این تحقیق با هدف تعیین بهترین زمان کاشت بذر سرو نقرهای و آگاهی از تأثیر آبیاری و وجین بر رشد و نسبت طول ساقه به طول ریشه و درصد شادابی نهالهای آن در نهالستان زاغۀ خرمآباد انجام شد. به این منظور از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح اسپیلت پلات، در سه تیمار زمان کاشت بذر (آذر و بهمن)، آبیاری (در دو سطح، هر دو روز یک بار و هر چهار روز یک بار) و وجین (در دو سطح هفتهای یکبار و هر دو هفته یک بار) با چهار تکرار استفاده شد. پس از پایان اولین فصل رویش، اندازهگیریهای مورد نظر شامل زیتوده، نسبت طول ساقه به طول ریشه و درصد شادابی انجام شد. نتایج نشان داد عملیات وجین و اثر ترکیب همۀ تیمارها بر مقدار زیتودۀ نهالهای بهدستآمده معنیدار است، بهطوری که بیشترین مقدار در وجین هر دو هفته یک بار و ترکیب تیمارهای کاشت زمستانه، آبیاری هر دو روز یک بار و وجین دو هفته یک بار بوده است. اثر تاریخ کاشت و ترکیب همۀ عاملها بر نسبت طول ساقه به طول ریشه معنیدار شد. نتایج نشان داد که بیشترین نسبت در کاشت پاییزه وجود دارد و ترکیب تیمارهای کاشت پاییزه، آبیاری در سطح هر چهار روز یک بار و وجین در سطح هر دو هفته یک بار بهترین نتیجه را به دنبال دارد. همچنین اثر هر سه تیمار بر درصد شادابی نهالها معنیدار بود، بهطوری که بیشترین درصد شادابی در کاشت پاییزه، آبیاری در سطح هر دو روز یک بار و وجین در سطح هر هفته یک بار است. بر اساس نتایج بهدست آمده، بهمنظور کاهش هزینههای تولید نهال در نهالستان زاغۀ خرمآباد، میتوان دورۀ وجین این گونه را با فاصلۀ زمانی بیشتری انجام داد و با توجه به کمبود نیروی کارگری، زمان کاشت بذر را از زمستان به پاییز تغییر داد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4309_80f77d890cf580f7c8873802ae21723b.pdf
2009-08-01
163
173
نهال
بذر
تاریخ کاشت
آبیاری
وجین
سرو نقرهای
نهالستان
ORIGINAL_ARTICLE
باران ربایی تاج پوشش تودۀ راش (Fagus orientalis Lipsky) خالص در فصل تابستان
بارانربایی تاجپوشش سهم زیادی از تراز آبی را در اکوسیستمهای جنگلی به خود اختصاص میدهد. این تحقیق بهمنظور برآورد مقدار بارانربایی تابستانه در یک تودۀ راش خالص به مساحت 5625 متر مربع در بخش میانبند جنگل خیرود نوشهر صورت پذیرفت. بهاین منظور، بارندگی کل با استفاده از سه جمعآوریکنندۀ باران در منطقهای باز در فاصلۀ 160 متری تودۀ مورد بررسی جمعآوری شد. بهمنظور جمعآوری تاج بارش، 36 جمعآوریکنندۀ تاج بارش بهصورت تصادفی در سطح توده نصب شد. همچنین ساقاب تولیدی شش اصله درخت راش از قطرهای مختلف با استفاده از جمعآوریکنندههای مارپیچی ساقاب در ارتفاع برابر سینه، جمعآوری شد. مقدار بارندگی کل، ساقاب و تاج بارش بعد از هر بارندگی با استفاده از استوانۀ مدرج اندازهگیری شد. مقدار بارانربایی از تفاوت میان بارندگی کل و بارندگی خالص (مجموع تاج بارش و ساقاب) مورد محاسبه قرار گرفت. در طی فصل تابستان مجموع بارندگی کل 8/206 میلیمتر بود که 5/135 و 2/4 میلیمتر از این مقدار بهترتیب به تاج بارش و ساقاب اختصاص یافت و 1/67 میلیمتر از آن، بهصورت بارانربایی تبخیر شد. متوسط تاج بارش، ساقاب و بارانربایی بهترتیب 7/64، 6/1 و 7/33 درصد از بارندگی کل برآورد شد. همچنین با افزایش مقدار بارندگی کل، مقدار بارندگی خالص، بارانربایی و نسبت بارندگی خالص به بارندگی کل افزایش یافت، اما نسبت بارانربایی به بارندگی کل، روند کاهشی ضعیفی را نشان داد. بهطور کلی، این بررسی نشان داد که سهم زیادی از بارندگی تابستانه در تودۀ راش بهصورت بارانربایی از دسترس تودۀ جنگلی خارج میشود، بنابراین ضرورت دارد که در محاسبۀ تراز آبی مورد توجه قرار گیرد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4310_2eb4439bfeb41d1762dacb708a6f6e9e.pdf
2009-08-01
175
185
باران¬ربایی
تاج بارش
ساقاب
تودۀ راش خالص