انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
بررسی ارتباط بین مقدار خشکیدگی درختان بلوط ایرانی با تیپ جنگل، خصوصیات خاک و شرایط توپوگرافی در جنگلهای قلاجه کرمانشاه
263
275
FA
ایرج
پروانه
دانشجوی دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل دانشگاه تهران
parvaneh_i@ut.ac.ir
وحید
اعتماد
دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
vetemad@ut.ac.ir
محمدرضا
مروی مهاجر
استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
mohadjer@ut.ac.ir
قوام الدین
زاهدی امیری
استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
ghavamza@ut.ac.ir
پدرام
عطارد
دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
attarod@ut.ac.ir
بهمنظور بررسی مقدار خشکیدگی درختان بلوط ایرانی در ارتباط با خصوصیات خاک و شرایط توپوگرافیک، منطقهای به مساحت 500 هکتار از جنگلهای قلاجه استان کرمانشاه انتخاب شد. برای تیپبندی از نمونهبرداری منظم-تصادفی با یک شبکۀ آماربرداری200×150 متر با ترانسکتهای 50 متری استفاده شد. سپس واحدهای کار (براساس فرم زمین، جهت، ارتفاع، درجه خشکیدگی، درجه شیب و غیره) تشکیل شد. در داخل هر واحد کاری یک نمونه خاک، بهمنظور مطالعات خاکشناسی برداشت شد. تعیین بافت خاک از روش بایکاس، ازت خاک با روش کلدال، وزن مخصوص ظاهری با روش کلوخه، کربن آلی با روش احتراق سرد و درصد آهک با دستگاه کلسیمتری اندازهگیری شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد که تعداد درختان خشکیده در تیپهای مختلف، جهتها، شیبها، جهت×تیپها، ارتفاع×جهتها و شیب×جهتهای گوناگون در سطح 1 درصد اختلاف معنیداری دارند. نتایج نشان داد که بین تعداد درختان خشکیده با رطوبت و بافت خاک (در سطح 95 درصد)، و با وزن ظاهری، pH، کربن و نیتروژن خاک (در سطح 99 درصد) همبستگی معنیدار وجود دارد، ولی بین تعداد درختان خشکیده با رابطۀ C/N همبستگی مشاهده نشد. بهطور کلی میتوان نتیجهگیر گرفت که مرگومیر درختی شدیدتر، در خاکهای کمعمقتر با مقدار مواد آلی و نیتروژن کمتر، شیبهای تندتر، جهتهای گرمتر و تیپهای خالصتر و گونۀ بلوط روی داده است. نتایج این پژوهش میتواند به موفقیت بیشتر طرحها، در هنگام اجرای طرحهای اصلاح و احیا، جنگلکاری کمک کند و در مدیریت احیایی جنگلهای بلوط دچار خشکیدگی مفید باشد.
تیپ جنگلی,خشکیدگی بلوط,خصوصیات خاک,شرایط توپوگرافیک
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42263.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42263_9c14b1d28d62381b449dd083d83f34af.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
ویژگی های رویشی و فیزیولوژی نهالهای محلب (Prunus mahaleb L.) و زالزالک زرد (Crataegus aronia L.) تحت تنش کم آبی
277
289
FA
پیمان
اشکاوند
کارشناس ارشد ، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
p.ashkavand@modares.ac.ir
مسعود
طبری کوچکسرایی
استاد گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
mtabari@modares.ac.ir
مهرداد
زرافشار
استادیار بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات،
آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز
mehrdadzarafshar@gmail.com
کمآبی از مهمترین عاملهای محیطی است که فتوسنتز و عملکرد رویشی گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهد. در این مطالعه اثر کمبود آب بر مشخصههای رویشی و فیزیولوژی دو گونه محلب <strong>(</strong><em>Prunus mahaleb</em> L.<strong>)</strong> و زالزالک زرد <strong>(</strong><em>Crataegus</em> <em>aronia</em> L.<strong>)</strong> در مدت 60 روز ارزیابی شد. برای این منظور، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در دو سطح کمآبی (آبیاری به اندازۀ 50 درصد ظرفیت زراعی) و کنترل (آبیاری در حد ظرفیت زراعی) با 5 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد در طول مدت کمآبی، در نهالهای هر دو گونه و بهویژه محلب، نرخ فتوسنتز، هدایت روزنهای و تعرق با افزایش زمان کاهش یافت (بهترتیب برای زالزالک 64، 68، 62 درصد و برای محلب، 61، 47، 61 درصد). این در حالی است که در پی کاهش محتوای نسبی رطوبت برگ، در هر دو گونه درصد نشت الکترولیت افزایش یافت (برای زالزالک 31 درصد و محلب 23 درصد). تنش کمآبی موجب کاهش رویش طولی (44 درصد) و رویش قطری (39 درصد) نهالهای آن نسبت به شاهد شد. چنین روندی کم و بیش در نهالهای زالزالک مشاهده شد. برعکس زالزالک، در محلب همبستگی معنیداری بین مشخصههای فیزیولوژی و زیتودۀ کل نهال مشاهده شد. در کل، باید گفت که با تنش خشکی اعمالشده، اغلب مؤلفههای مرفو- فیزیولوژی نهال هر دو گونه دچار تنزل شد.
پتانسیل آبی,زالزالک,زیتوده,محتوای نسبی رطوبت,محلب
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42266.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42266_5e21b8e0ad9445d420c6212723851ab9.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
تأثیر سرشاخهزنی بر مقاومتکششی ریشۀ درخت بلوط ایرانی (مطالعۀ موردی: جنگل های دینارکوه شهرستان آبدانان)
291
300
FA
اسماء
محمدراد
کارشناس ارشد مهندسی جنگل، دانشکدۀ منابعطبیعی، دانشگاه تهران
a.mohamadrad@ut.ac.ir
احسان
عبدی
0000-0002-3382-7683
دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
abdie@ut.ac.ir
باریس
مجنونیان
استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
bmajnoni@ut.ac.ir
حامد
یوسف زاده
استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
yousefzadeh@modares.ac.ir
پوششگیاهی با افزایش مقاومت برشی خاک سبب مسلحسازی و در نتیجه افزایش پایداری دامنه و نیز کنترل فرسایش میشود. میزان مسلحسازی و تأثیر در کنترل فرسایش ریشهها به تراکم و مقاومت کششی ریشۀ گیاهان بستگی دارد. هدف این مطالعه بررسی تأثیر سرشاخهزنیهای انجام گرفته در جنگلهای آبدانان (با هدف کنترل پدیدۀ زوال بلوط) بر مقاومتکششی ریشه درختان بلوط ایرانی است. بهمنظور بررسی این مسئله، پنج پایه بلوط سرشاخهزنیشده و پنج پایه شاهد برای نمونهبرداری از سیستم ریشه بهطور تصادفی انتخاب شدند. نمونههای ریشه از هر کدام از درختان جمعآوری و مقاومت کششی برخی نمونهها با دستگاه اینسترون اندازهگیری شد. 150 آزمایش کشش موفق بر روی نمونه ریشههای بلوط ایرانی انجام گرفت. دامنۀ قطری ریشههای مورد آزمایش 9/0-5/5 میلیمتر، دامنۀ نیروی کششی 00/3-50/374 نیوتن و دامنۀ مقاومت کششی 22/1-80/217 مگاپاسکال بود. در این مطالعه، قطر ریشه و نیروی کششی از رابطۀ توانی مثبت پیروی کرده ولی بین قطر و مقاومت کششی رابطۀ توانی منفی مشاهده نشد. نتایج آزمون والد کایاسکوئر نشان داد که تفاوت معنیداری بین مقاومت کششی دو تیمار سرشاخهزنیشده و شاهد وجود نداشت. البته قطر ریشه بهعنوان عامل کوواریت اثر معنیداری بر مقاومتکششی داشت.
اینسترون,بلوط ایرانی, مقاومت کششی,نیرویکششی
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42269.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42269_ad459b777cc52f09d6cfba7b739438b2.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
ارزیابی امکان تهیۀ نقشۀ صنوبرکاریها با دادههای لندست 8 (مطالعۀ موردی: شهرستانهای تالش و صومعهسرا)
301
312
FA
علی اصغر
درویش صفت
استاد، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
adarvish@ut.ac.ir
رقیه
ارژنگی
کارشناس ارشد جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
arjhangi@ut.ac.ir
امیر اسلام
بنیاد
استاد، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
bonyad@guilan.ac.ir
قاسم
رنود
کارشناس ارشد جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
ronoud.q@ut.ac.ir
در تحقیق حاضر قابلیت تصاویر لندست 8 در تهیۀ نقشۀ صنوبرکاریها بررسی شد. سه منطقۀ صنوبرکاری در شهرهای تالش و صومعهسرا در استان گیلان بهعنوان مناطق مورد مطالعه انتخاب شدند. پنج مجموعه تصویر از زمانهای مختلف در فصلهای رویش و خزان انتخاب شد. همۀ تصاویر به روشهای تولید شاخصهای گیاهی، تحلیل مؤلفههای اصلی، ادغام و تبدیل تسلدکپ بهمنظور استخراج بهتر اطلاعات بارزسازی شدند. با تهیۀ نمونههای تعلیمی در هر منطقه و تشکیل مجموعههای باندی مناسب، طبقهبندی تصاویر با استفاده از خوارزمی حداکثر تشابه انجام گرفت. نقشۀ واقعیت زمینی برای مناطق حفظآباد و طولارود تالش از طریق پیمایش زمینی و منطقۀ سوم از نقشههای بهنگام موجود تهیه شد. برای اطمینان از مناسب بودن نمونههای تعلیمی، صحت طبقهبندی در محل نمونهها بررسی شد و پس از طبقهبندی ارزیابی صحت در سطح کل تصاویر انجام گرفت. براساس نتایج در دو منطقۀ حفظآباد و طولارود تالش، در دو تاریخ تیر 1391 و مرداد 1392، صحت کلی حدود 95 درصد و ضریب کاپا بهترتیب برابر با 74/0 و 69/0 حاصل شد. در منطقۀ هفتدغنان و شیخنشین صومعهسرا، بهترین نتیجه تنها در تاریخ تیر ماه 1391 با صحت کلی 28/83 درصد و کاپای نسبتاً کم 43/0 بهدست آمد. این در حالی است که نتایج ارزیابی صحت در محل نمونههای تعلیمی در تمام تصاویر در این منطقه حدود 89/0 و در دو منطقۀ دیگر 99/0 بوده است. با توجه به نتایج بهدستآمده در این تحقیق میتوان گفت که تصاویر لندست 8 دارای قابلیت متوسطی در تهیۀ نقشۀ صنوبرکاریهاست. برای بیان دقیقتر این قابلیت، باید تحقیقات تکمیلی در این زمینه در شمال کشور انجام گیرد.
برآورد صحت,لندست 8,فصلهای رویش و خزان,نقشۀ صنوبرکاریها
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42270.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42270_035058622349deacd13721c512e6f5d5.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
تجزیهوتحلیل مدیریت بهرهبرداری از جنگل در زاگرس شمالی (بررسی موردی: شهرستان بانه)
313
331
FA
مازیار
حیدری
دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
maziarheidari1364@live.com
مجید
لطفعلیان
0000-0002-8508-4447
دانشیار گروه جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
mlotfalian@yahoo.com
مرتضی
تشکری
استادیار، دانشگاه جامع علمی-کاربردی، واحد خراسان رضوی، مشهد
احمد
ولی پور
استادیار گروه جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی، دانشگاه کردستان
ahmadvalipour@gmail.com
فرایند دیپسیر، تحلیلی مبتنی بر رابطۀ "علت- معلولی" عوامل برای سیاستگذاری و برنامهریزی مدیریتی است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت مدیریتی بهرهبرداریهای سنتی در جنگلهای زاگرس شمالی با استفاده از چارچوب دیپسیر است. برای اجرای این پژوهش سامانهای عرفی گندمان، میرحسام و کوخ مامو از روستاهای توابع بخش آرمرده شهرستان بانه در غرب استان کردستان انتخاب شدند. کاربریهای زمین در این منطقه شامل جنگل، جنگل- زراعی، جنگل- چرایی و جنگل- چرایی- زراعی است. برای تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی منطقه از دادههای ماهوارهای و نقشههای رقومی، پوشش گیاهی، نقشههای توپوگرافی و دادههای حاصل از بازدید میدانی استفاده شد. با استفاده از نقشۀ رقومی 1:25000 نقشۀ کلاسهبندیشده شیب و جهت استخراج شد. بهمنظور بررسی وضعیت کنونی عرصههای مورد پژوهش و ارزیابی پاسخهای مدیریتی از چارچوب دیپسیر استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که از سیستمهای بهرهبرداری سنتی در منطقه، سطوح جنگل- زراعی (44 درصد سطح جنگل) و گلازنی (3/42 درصد سطح جنگل) نسبت به دیگر سیستمهای بهرهبرداری توسعه بیشتری یافتهاند. این سیستمها بیشترین تغییرات را در وضعیت اکوسیستم روستاهای مورد پژوهش ایجاد کرده و سبب شکلگیری موقعیت کنونی شدهاند پاسخهای مدیریتی مختلفی از طرف دستگاه مدیریت دولتی و سازمآنهای دیگر برای مواجهه با این وضعیت بیان شده است از جمله ممنوع کردن گلازنی در سالهای اخیر، مقابله با توسعۀ زراعت در جنگل، حمایت از طرحهای طوبی و بیشه زراعی، جلوگیری از شکار گونههای نادر، طرح ساماندهی و مدیریت گلازنی، معرفی معیشت جایگزین و طرح استفاده از انرژیهای نو (آبگرمکن خورشیدی)، گازرسانی توسط شرکت گاز بانه و صدور دفترچههای ویژۀ فعالیت در مرز. بررسی پاسخهای دادهشده و نتایج آنها نشان میدهد که در بیشتر پاسخها به نیروهای پیشران (عوامل اصلی و کلیدی) توجه نشده است. بنابراین در کنار پاسخهای مدیریتی فوق پیشنهاد شد که به مواردی همچون اختصاص سیاستهای تشویقی و حمایتی دولت در زمینۀ اجرای اصولی جنگلداری محلی و برگزاری دورههای ترویج و آموزش جوامع محلی بهمنظور ارتقای سطح آگاهی آنان از اهمیت محیط زیست و اصلاح جنگلداری سنتی نیز توجه شود.
پاسخ مدیریتی,جنگلداری محلی,جنگل زاگرس,شهرستان بانه,گلازنی,جنگل – زراعی
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42271.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42271_39449eb7f9600d8390cff3c88f6620b8.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
جنگلهای جلگهای شمال ایران و بازرگانان فرانسوی در اوایل قرن بیستم
333
349
FA
الهه
مدنی مشائی
کارشناس ارشد جنگلداری، دانشکدة منابعطبیعی دانشگاه تهران
elahe.madani@yahoo.com
تقی
شامخی
استاد گروه مسائل اقتصادی- اجتماعی جنگل، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران
tshamekh@ut.ac.ir
ارسطو
سعید
استاد بازنشستۀ گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران
saeedarastou@yahoo.fr
محمدعلی
اکبری
دانشیار گروه تاریخ، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی
akbari_39@yahoo.com
محمدحسین
جزیره ای
استاد بازنشسته دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
info@ijf-isaforestry.ir
نصرت اله
ضرغام
دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران
nzargham@ut.ac.ir
ایران در اوایل سدۀ بیستم مانند بسیاری از کشورهای دیگر، با دستاندازی سرمایهداری نوپای غربی برای تأمین مواد خام مورد نیاز کارخانههای خود مواجه شد. در کنار سرمایهداران انگلیسی و روس که در رأس چپاولگران منابع و مواد خام ایران قرار داشتند، بازرگانان فرانسوی نیز حاضر بودند. در این میان، جنگلها نیز بهعنوان منبع مهم تولید چوب، مورد دستبرد تجار خارجی بهخصوص روس و فرانسوی قرار گرفتند. در این مقاله سعی بر آن است که شکل و محتوای اجارهنامههایی که با تجار فرانسوی برای تخلیة جنگلهای ایران از گونة بلندمازو بهمنظور تهیۀ تخته بشکه منعقد شدند، در چارچوب یک قرارداد در بستر تاریخی- سیاسی اوایل سدۀ بیستم میلادی نگریسته شود. برای این کار، از منابع دست اول تاریخی و اسناد خطی استفاده شده است. نتایج این بررسی نشان داد که بازرگانان فرانسوی هر متر مکعب چوب سرپای بلوط در ایران را در حدود 180 بار ارزانتر از هر متر مکعب چوب سرپای بلوط در فرانسه خریداری میکردند. بهعلاوه، ناآگاهی مالکان ایرانی از ارزش واقعی جنگلهای تحت تملکشان و ضعف دولت مرکزی ایران در پشتیبانی از مردم کشور، به حداکثر سوء استفادة بازرگانان فرانسوی منجر شد. در این میان دولت ایران توانایی هیچگونه حمایتی از مالکان ایرانی را نداشت.
بهرهبرداری,بلوط,تاریخ جنگل,قاجار,قرارداد واگذاری جنگل,مشروطه
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42273.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42273_f306c93df4cd876c3c2def888c4afcac.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
بررسی برخی خصوصیات مکانیکی خاک معادن مختلف برای استفاده در روسازی جادههای جنگلی
351
364
FA
مهسا
هاشمی
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
mahsaa.hashemi@gmail.com
مهرداد
نیکوی
استادیار گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
mehrdad.nikooy@gmail.com
رامین
نقدی
0000-0002-6671-0369
دانشیار گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
naghdir@yahoo.com
استفاده از مصالح ساختمانی مناسب برای روسازی جادههای جنگلی تأثیر بسیار مهمی در کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری آنها دارد. با توجه به اهمیت معادن در تأمین این مصالح ساختمانی، آگاهی از خصوصیات مکانیکی آنها، بسیار مهم است. به همین منظور خصوصیات مکانیکی مخلوط چهار معدن مورد استفاده برای روسازی جادههای جنگلی در مناطق جنگلی در سری یک ناو حوزة هفت جنگلهای شمال ایران بررسی شد. دانهبندی، درصد شکستگی، خصوصیات خمیری، سختی و تمیزی مخلوطها بررسی شد. دانهبندی مخلوط معادن به روش الک خشک و طبقهبندی خاکها به روش یونیفاید انجام گرفت. میانگین مقادیر هر یک از متغیرهای بررسیشده با مقادیر استاندارد مقایسه شد. نتایج نهایی نشان داد که خاک معادن شمارۀ 1،3 و 4 شن با دانهبندی بد (GP)، و خاک معدن 2، ماسۀ خوب دانهبندیشده (SW) است. بهترین ضریب یکنواختی و خمیدگی در بین مخلوط مصالح معادن متعلق به معدن 2 بهترتیب با مقادیر 5/22 و 44/4 بود. درصد شکستگی معادن چهارگانه بهترتیب 7/71، 4/72، 8/74 و 6/72 بود که با استاندارد مطابقت داشت. مقادیر ضریب سایش برای معادن یک تا چهار بهترتیب برابر با 55/38، 20/42، 47/39 و 87/43 و مطابق با استاندارد بود. میانگین ارزش همارز ماسه چهار معدن هم از 5/0 بیشتر بود. بنابراین خاک معادن 2 برای استفاده در روسازی جاده برتری بیشتر دارد و خاک سایر معادن را باید به روش تصحیح دانهبندی تقویت کرد تا در روسازی جاده استفاده شود.
جادههای جنگلی,روسازی,شکستگی,طبقهبندی خاک,یونیفاید
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42274.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42274_2f41ddf37f46f6253e2266d3822a154d.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
تدوین معیارها و شاخصهای مدیریت پایدار جنگل براساس دیدگاه کارشناسان و مردم محلی (مطالعه موردی: جنگلهای منطقۀ اسالم شمال ایران)
365
379
FA
ایوب
گلیج
دانشجوی دکتری علوم جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا
ayubgol@yahoo.com
ایرج
حسن زاد ناورودی
استادیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا
irzad2002@yahoo.com
سلیمان
محمدی لیمایی
دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا
limaei@guilan.ac.ir
محمد
جوکار
دانشجوی دکتری علوم جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا
m.jokar20@yahoo.com
مطالعۀ حاضر با هدف معرفی و بیان معیارها و شاخصهای مناسب مدیریت پایدار جنگلهای شمال ایران و مقایسۀ دیدگاههای مردم محلی و کارشناسان و اولویتهای هرکدام از این دو گروه در زمینۀ انتخاب معیار و شاخصها انجام گرفت. از بین فرایندهای بینالمللی موجود، چهار فرایند مونترال، هلسینکی، خاور نزدیک فائو و معیارها و شاخصهای CIFOR بهعنوان مبنا در نظر گرفته شد و مجموعهای از معیارها و شاخصهای مدیریت پایدار جنگل از طریق روشهای تصمیمگیری چندمعیارۀ رتبهبندی و ردهبندی انتخاب شد. معیارها و شاخصهای منتخب مرحلۀ اول بهصورت مجزا توسط دو گروه کارشناسان و مردم محلی قضاوت شد. در نهایت نیز ایجاد مدل و تدوین روابط بین معیار و شاخصها، محاسبۀ وزن نهایی و اولویتبندی آنها از طریق فرایند تحلیل شبکه انجام گرفت. نتایج شامل مجموعهای از 11 معیار و 65 شاخص است. براساس نظر کارشناسان، معیارهای حفاظت از تنوع زیستی و عملکردهای حفاظتی حمایتی جنگل بهترتیب با 1011/0 و 08944/0 بیشترین وزن، و معیار مدیریت محلی مؤثر در حفاظت و دسترسی به منابع، با 07998/0، کمترین وزن را داشتند. براساس نظر مردم محلی، معیارهای کارکردهای اقتصادی اجتماعی و حفظ ظرفیت تولیدی جنگل بهترتیب با 9501/0، 9069/0 بیشترین وزن و معیار حفاظت از تنوع زیستی، با 7994/0، کمترین وزن را داشتند. نتایج نشاندهندۀ این است که مدیریت موفق جنگل مستلزم تصمیمگیری مشترک کارشناسان و مردم محلی است، که این امر، خود به ارتباط و درک متقابل این دو از هم بستگی دارد.
تصمیمگیری چندمعیاره,جنگل,شاخص و معیار,مدیریت پایدار,مردم محلی
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42275.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42275_3150ff56d874b3c22eccd2f609b3769c.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
تأثیر آتشسوزی بر ساختار پوشش گیاهی در جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی: شهرستان سروآباد، استان کردستان)
381
392
FA
بهمن
مرادی
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه سمنان
moradi.bahman848@gmail.com
هومن
روانبخش
0000-0003-0990-0112
استادیار گروه جنگلداری، دانشکدۀ کویرشناسی، دانشگاه سمنان
h.ravanbakhsh@gmail.com
علیرضا
مشکی
استادیار گروه جنگلداری، دانشکدۀ کویرشناسی، دانشگاه سمنان
alireza_moshki@yahoo.com
نقی
شعبانیان
دانشیار جنگلکاری، اصلاح نژاد و اکولوژی جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
n.shabanian@uok.ac.ir
تغییرات اقلیمی و افزایش میانگین دمای سالانه از یکسو و دخالتهای انسانی از سوی دیگر سبب افزایش آتشسوزی در جنگلها و مراتع شده است. بهنظر میرسد آتشسوزی بر پوشش گیاهی اثر دارد و ساختار تودههای جنگلی را تغییر میدهد. در تحقیق حاضر، تغییرات ترکیب گونههای چوبی، ساختار، شادابی و تجدید حیات تودۀ جنگلی در جنگلهای غرب کشور در شهرستان سروآباد کردستان بررسی شد. در این بررسی دو تودۀ سوختهشده و شاهد به مساحت چهار هکتار با شرایط محیطی و جامعه گیاهی یکسان انتخاب، شبکهبندی و در قالب 40 قطعه نمونه، آماربرداری صددرصد شدند. مقایسه دادههای تیمارهای آتشسوزی و شاهد با آزمون t مستقل انجام گرفت. نتایج نشان داد که پس از رخداد آتشسوزی و گذشت 10 سال از آن، سهم درختان بلوط کاهش و در مقابل سهم گونههای ولیک و بادام افزایش یافته است. در گونهی بنه تفاوتی ملاحظه نمیشود. بادام و بنه مقاومت بیشتری از بلوط ایرانی (برودار) در برابر آتشسوزی نشان دادند. میانگین تعداد جستها در منطقۀ آتشسوزی بیشتر از منطقۀ شاهد بوده، اگرچه این تفاوت معنیدار نبود. میانگین قطر یقۀ برودار در منطقۀ شاهد کمتر از منطقۀ آتشسوزی و میانگین ارتفاع کل در منطقه شاهد بیشتر از منطقه آتشسوزی بود. همچنین در زمینۀ زادآوری، سن و ارتفاع نونهالها در منطقه شاهد و آتشسوزی دارای اختلاف معنیدار بودند، اما تعداد در قطعه نمونه دارای اختلاف معنیدار نبود.
آتشسوزی,بلوط ایرانی,شاخهزاد,زادآوری,کردستان
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42276.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42276_5cad588c397f9ca25d2bc59238eeb1cf.pdf
انجمن علمی جنگلبانی ایران
مجله جنگل ایران
2008-6113
2423-4435
8
3
2016
12
01
رابطۀ توسعۀ ریشه با میزان مقاومت به خشکی در دو گونۀ اکالیپتوس (Eucalyptus microtheca Muell و Eucalyptus sargentii Maiden)
393
404
FA
محمدهادی
راد
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی،
استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد
mohammadhadirad@gmail.com
محمد حسن
عصاره
استاد گروه زیستفناوری مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
asareh@rifr-ac.ir
مهدی
سلطانی
کارشناس پژوهش بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد
soltanig@yahoo.com
تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش رشد و عملکرد گیاهان محسوب میشود. با توجه به پیچیدگی عوامل تأثیرگذار بر میزان تحمل یا مقاومت به خشکی در گیاهان، دستیابی به سازوکارهای مربوط، محققان را با چالش مواجه کرده است. مطالعۀ گسترش ریشه میتواند بهعنوان یک شاخص مهم در این زمینه مطرح شود. بر این اساس، در این تحقیق چگونگی گسترش ریشۀ دو گونۀ اکالیپتوس تحت تأثیر تنش خشکی و در اعماق مختلف خاک در شرایط لایسیمتری مورد توجه قرار گرفت. تنش خشکی در سه سطح آبیاری کامل (100 درصد ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (70 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (40 درصد ظرفیت زراعی) در سه تکرار اعمال و تأثیر آن بر توسعۀ وزنی ریشه در شش عمق 20-0، 40-20، 60-40، 80-60، 100-80 و 120-100 سانتیمتری بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی، ریشۀ تولیدشده در هر دو گونه کاهش معنیداری داشت. ریشۀ تولیدشده در سطوح مختلف تنش خشکی در <em>E. microtheca</em> بیشتر از <em>E. sargentii</em>بود. در شرایط تنش خشکی، نفوذ عمقی ریشه در <em>E. microtheca</em> بیشتر از <em>E. sargentii</em> بود، بهگونهای که مقاومت بیشتر آنرا به تنش خشکی نسبت به <em>E. sargentii</em> نشان داد. <em>E. microtheca</em> میتواند با سازوکار توسعۀ ریشه در اعماق خاک، با خشکی مقابله کند.
تنش خشکی,ریشه,Eucalyptus microtheca,Eucalyptus sargentii
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42277.html
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_42277_77d870d310987b61d9fb24c0c3984a7e.pdf