2024-03-29T05:34:45Z
https://www.ijf-isaforestry.ir/?_action=export&rf=summon&issue=697
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
اثر حفاظت بر تنوع زیستی گونه های چوبی در منطقۀ اشترانکوه لرستان
سارا
عباسی
سید محسن
حسینی
بابک
پیله ور
حبیب
زارع
بهمنظور بررسی اثر حفاظت بر تنوع گونههای درختی و درختچهای، گیاهان چوبی در سه ناحیۀ زون مرکزی، زون پیرامونی و منطقۀ حفاظتنشده در اشترانکوه لرستان در دامنههای زاگرس مرکزی در طبقۀ ارتفاعی 1600 تا 1800 متر از سطح دریا با استفاده از شاخصهای تنوع زیستی مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی تعداد 10 گونۀ چوبی شناسایی شد که از این تعداد 6 گونه درختی و 4 گونه درختچهای بود. از کل گونههای شناسایی شده، 9 گونه در زون پیرامونی، 8 گونه در زون مرکزی و4 گونه در منطقۀ خارج از مرز حفاظت دیده شد. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون مقایسۀ میانگین دانکن نشان داد که وضعیت شاخصهای تنوع در زون پیرامونی و زون مرکزی بهتر از منطقۀ خارج از مرز حفاظت است. شاخص غالبیت گونهای در ناحیۀ خارج از مرز حفاظت در سطح احتمال 95 % با زون مرکزی و زون پیرامونی اختلاف معنیداری دارد و از نظر شاخصهای غنا و تنوع، زونهای مرکزی و پیرامونی از وضعیت مناسبتری نسبت به منطقۀ خارج از مرز حفاظت برخوردارند (سطح احتمال 99%). همچنین مقایسۀ سه ناحیه با ضریبهای تشابه گونهای جاکارد، سورنسون و النبرگ، بهتر بودن شرایط زیست گونه های درختی و درختچهای را در منطقۀ حفاظت شده (زون مرکزی و زون پیرامونی) نسبت به منطقۀ خارج مرز حفاظت، تأکید میکند. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که مقدار تنوع زیستی در ناحیههای مورد بررسی با طبقۀ حفاظتی آن ارتباط تنگاتنگی دارد.
: تنوع گونه¬ای
شاخص¬های تنوع زیستی
گونه¬های درختی و درختچه¬ای
منطقۀ حفاظت¬شده
اشترانکوه لرستان
2009
04
01
1
10
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4237_ae2e9b4493e1e9a88953bd75ed18e3ac.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
تأثیر تاج پوشش گونۀ چوج (Salvadora persica) به عنوان درخت پرستار در استقرار اولیۀ درختان و درختچه های جنگلی
غلامرضا
دمی زاده
خسرو
ثاقب طالبی
محمود
دمی زاده
در این بررسی 15 قطعه نمونۀ 10 آری در رویشگاههای طبیعی چوج در استان هرمزگان که در آنها چوج بهصورت گروهی و دستکم بیش از3 اصله درکنار یکدیگر قرار گرفته بودند انتخاب شدند. در هر قطعه نمونه، تعداد، قطر تاج و تعداد ریشه جوشهای درختان چوج اندازهگیری شد و درختان و درختچههای همراه در زیر و خارج از تاج پوشش چوج مشخص شد و خصوصیات کمی آنها شامل تعداد کل گیاهان همراه، تعداد گیاهان زیر تاج پوشش، تعداد گیاهان خارج تاج پوشش و نوع گونههای همراه نیز مورد شمارش قرار گرفت. در این بررسی در مجموع 68 اصله درخت چوج مورد اندازهگیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تراکم درخت در رویشگاههای طبیعی چوج در استان هرمزگان بهطور میانگین 61- 37 درخت در هکتار، قطر تاج 3/9- 6/6 متر و تعداد ریشهجوشها 84- 16 اصله در هر قطعه نمونه بود. کل گیاهان همراه در هر قطعه نمونه 60- 9 عدد، گیاهان زیر تاج پوشش چوج 32- 3 عدد، گیاهان خارج از تاج پوشش چوج 49- 3 عدد و تنوع گونههای همراه 6- 2 گونۀ درختی و درختچهای در هر قطعه نمونه بود. بهطور کلی 14 گونۀ درختی و درختچهای بهصورت گیاهان همراه چوج وجود داشت که فقط 6 گونه شامل گونههای افدرا (Ephedra foliata)، دهیر (Lycium shawii)، سوئدا (Suaeda fruticosa)، کنار (Ziziphus spina-christi)، کهورمعمولی (Prosopis cineraria) و کهور دِرّهای (Prosopis koelziana) در زیر تاج پوشش چوج قرار داشتند. گونۀ افدرا فقط در زیر تاج پوشش چوج مشاهده شد، ولی گونههای دیگر بهطور نسبی هم در زیر و هم در خارج تاج پوشش چوج وجود داشتند. در بین آنها، گونههایی مثل سوئدا (4/85 درصد) و دهیر (100- 3/79 درصد) بیشتر در زیر تاج پوشش چوج مشاهده شدند و به آن وابستگی بیشتری نشان دادند. گونههای دیگر که اغلب، فرم رویشی درختی داشتند، در زیر و خارج تاج پوشش چوج (کنار 6/54 – 0 درصد، کهور دِرّهای 4/52 – 0 درصد و کهور معمولی 50 – 0 درصد) کم و بیش بهطور یکسان مشاهده شدند.
چوج
گیاه پرستار
تاج پوشش
منطقۀ رویشی خلیج و عمانی
استان هرمزگان
2009
04
01
11
23
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4291_ab1461a6e67afe7c1145af5fa86c54e3.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
بررسی پراکنش و آمیختگی اجتماعات جنگلی مانگرو در رویشگاه سیریک ـ استان هرمزگان
عبدالرضا
تقی زاده
افشین
دانه کار
احسان
کامرانی
بیت الله
محمودی
رویشگاه سیریک در استان هرمزگان رویشگاه منحصر به فردی است که تودههای چندل (Rhizophora mucronata) در کنار تودههای حرا (Avicennia marina) جنگلی آمیخته را پدید آوردهاند و علاوه بر ساختار جنگلی متفاوت، جلوههای زیستی متمایزی از دیگر رویشگاههای مانگرو کشور نیز در آنها دیده میشود. بررسیهای اندکی با استفاده از دادههای دورکاوی و کار میدانی در ارتباط با وضعیت آمیختگی، وسعت و پراکنش این دو تودة مانگرو در کشور صورت گرفته است و تفسیر جایگاه هر توده در رویشگاه، روند تغییرات تراکم و آمیختگی از خشکی به دریا و در حاشیة خورهای کوچک و بزرگ نقش بهسزایی در مدیریت حفاظتی و توسعة این رویشهای ساحلی ایفا میکند. این مطالعه با بررسی موضوع یادشده با استفاده از دادههای ماهوارهای و پایش میدانی بهانجام رسیده است. در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهوارهای IRS سال 2004 و نمونهبرداری میدانی، پراکنش و ترکیب گونههای چیرة رویشگاه مانگرو سیریک مشخص شد. بررسی ترکیب جنگلهای مانگرو در این رویشگاه نشان داد در این منطقه سه نوع تودة جنگلی وجود دارد؛ چندل خالص اغلب در کنارة خورهای اصلی و در تماس با آبهای آزاد، تودة خالص حرا در انتهای رویشگاه در جبهة خشکی و گاه در حاشیة خورهای فرعی و تودة آمیختة چندل و حرا در بین این دو تودة دیدة میشود. نتایج بررسی پراکنش اجتماعات مانگرو در این رویشگاة نشان داد از سمت شرق به غرب رویشگاه، استقرار تودههای چندل بیشتر میشود و با نزدیک شدن به خورهای بزرگ تودههای چندل چیرگی بیشتری مییابند. مساحت تودههای یادشده با استفاده از موقعیتیاب جغرافیایی بر روی زمین و انتقال آن برروی تصاویر ماهوارهای زمینمرجعشده با دقت 6/33 متر مربع محاسبه شد. تودههای خالص حرا، تودههای خالص چندل و تودههای آمیخته بهترتیب 6/272، 9/43 و 7/326 هکتار مساحت دارند و در مجموع وسعت رویشگاه جنگلی سیریک در این بررسی 2/643 هکتار است
جنگل مانگرو
درخت چندل
درخت حرا
تودة آمیخته
رویشگاه سیریک
استان هرمزگان
2009
04
01
25
34
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4293_58644016fd3e11e8158a312afe11005d.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
کارایی روش بکموند در ارزیابی شبکۀ جادۀ جنگلی در روش چوبکشی زمینی با اسکیدرهای چرخ لاستیکی (مطالعۀ موردی: سری نمخانه، جنگل خیرود)
کاظم
پویا
باریس
مجنونیان
جهانگیر
فقهی
مجید
لطفعلیان
احسان
عبدی
جادهسازی از پرهزینهترین سرمایهگذاریها در مدیریت طرحهای جنگلداری است و بر هزینههای بخشهای مختلف مدیریتی جنگل تأثیر بسزایی دارد. در نتیجه باید قبل از ساخت شبکۀ جادۀ جنگلی، ارزیابی فنی و اقتصادی دقیقی در مورد گزینههای مختلف طراحیشده برای انتخاب بهترین گزینۀ شبکۀ جاده صورت گیرد. روش بکموند در رابطه با قابلیتهای خروج چوب وسایل کشندۀ زمینی (اسکیدر چرخ لاستیکی) یکی از روشهای رایج در ایران جهت ارزیابی گزینههای مختلف شبکۀ جادۀ جنگلی به منظور انتخاب بهترین گزینۀ شبکۀ جاده است. در این تحقیق که در بخش نمخانۀ جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام شد، با محاسبۀ حداکثر فاصلۀ چوبکشی تئوریک و ایجاد بافرهایی به همان عرض در اطراف شبکۀ جادۀ جنگلی موجود، مساحت مناطقی که در آنها قابلیت خروج چوب به وسیلۀ اسکیدر چرخ لاستیکی وجود داشت، با استفاده از روش بکموند محاسبه شد. سپس با در نظر گرفتن عوامل محدودکنندۀ چوبکشی اسکیدرهای چرخ لاستیکی، مساحت مناطق زیر پوشش چوبکشی اسکیدر چرخ لاستیکی محاسبه شد و با مساحت مناطق زیر پوشش چوبکشی اسکیدر چرخ لاستیکی با استفاده از روش بکموند مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش تئوریک ارزیابی بدون توجه به محدودیتهای چوبکشی زمینی با اسکیدرهای چرخ لاستیکی، بهترین گزینۀ شبکۀ جادۀ جنگلی نیست و در استفاده از این روش باید محدودیتهای چوبکشی زمینی مورد توجه قرار گیرد.
شبکۀ جادۀ جنگلی
اسکیدر چرخ لاستیکی
روش بکموند
فاصلۀ چوبکشی
بخش نم¬خانۀ جنگل خیرود
2009
04
01
35
42
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4294_95f6839450628ca7bbc30c7197d351ff.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
اثر تنک کردن بر رشد و تولید چوب در جنگل دست کاشت توسکای ییلاقی در منطقۀ نوشهر
یوسف
گرجی بحری
روشنعلی
فرجی پول
شهرام
کیادلیری
احسان
عباسی
بیژن
غریب
برای بررسی اثر تنککردن بر رشد و تولید چوب توسکای ییلاقی، جنگلی دستکاشت در ناحیۀ جلگهای شهرستان نوشهر روی خاک بهنسبت عمیق و مرطوب و با حاصلخیزی متوسط انتخاب و بهمدت 10 سال، سه بار در آن عملیات تنککردن انجام شد. تعداد درختان از 1700 اصله به حدود 400 اصله در هکتار کاهش یافت و در هر بار 30 تا 38 درصد تعداد درختان سرپای موجود برداشت شد. تلفات طبیعی درختان، پیش از اجرای تنک، حدود 35 درصد بود و پس از آن به کمتر از یک درصد (9/0 درصد) کاهش یافت. میانگین قطر درختان سرپا از 5/15 سانتیمتر در 9 سالگی به 3/27 سانتیمتر در 19سالگی و میانگین ارتفاع از 2/16 به 6/22 متر افزایش یافت. به سخن دیگر، با سه بار تنککردن، اندازۀ قطر، 76 درصد و ارتفاع، 40 درصد افزایش یافت. در همین مدت، حجم چوب سرپا از7/163 به 2/297 مترمکعب در هکتار افزایش یافت. رویش حجمی سالیانۀ جنگل نیز از 2/18 به 4/21 متر مکعب در هکتار به ترتیب در پیش و پس از تنککردن بهبود یافت. بهعبارت دیگر، با تنککردن، رویش حجمی جنگل بیش از 17 درصد افزایش پیدا کرد. یافتههای این تحقیق نشان داد که توسکای ییلاقی درختی است تندرشد و پرتولید و برای اجرای طرحهای زراعت چوب در شمال کشور مناسب است. در این ناحیه، زمینهایی با شرایط آبگیر، ماندابی و سنگین را که برای صنوبرکاری مناسب نیستند، میتوان به درختکاری و تولید چوب گونۀ توسکا اختصاص داد.
جنگلکاری
توسکا
تنک¬کردن
رشد
تولید چوب
2009
04
01
43
55
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4299_00b0c737ceaf9b5ce27405214862fd58.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
بررسی مقدار زیتوده و ارتباط آن با عوامل فیزیوگرافی و خاک در جنگلهای شاخهزاد بلوط (مطالعۀ موردی جنگل¬های منطقۀ اندبیل خلخال)
امین
خادمی
ساسان
باباکفاکی
اسداله
متاجی
بهمنظور بررسی مقدار زیتوده در جنگلهای شاخهزاد بلوط، پژوهشی در منطقۀ جنگلی شاخهزاد اوری در شمال شرقی خلخال در مساحتی حدود 278 هکتار به انجام رسید. پس از تلفیق نقشههای شیب، جهت، ارتفاع و تراکم تاج پوشش، تعداد واحدهای همگن و مساحت آنها تعیین شد. 63 جستگروه اوری با توجه به شرایط محیطی و تیپولوژی توده بهعنوان نمونه انتخاب و برداشت شد. پس از کفبر کردن نمونهها، ریشهها نیز جمعآوری شدند. وزن تر اندامها بهطور جداگانه توزین و برای تعیین وزن خشک و زیتوده، اندامها به کورۀ چوبخشککنی منتقل شدند. برای محاسبۀ وزن لاشریزه از زیر پایههای برداشتشده در سطحی معادل 400 سانتیمتر مربع لاشریزههای موجود جمعآوری و وزن شدند. برای تعیین ویژگیهای خاک و بررسی ارتباط آن با مقدار بیوماس، نمونههایی از عمق 0 تا 10 و 10 تا 30 سانتیمتری تهیه شد. نتایج حاصل از بررسیها نشان میدهد که بیوماس اندامهای مختلف اوری در توده مورد بررسی در طول دورۀ رشد (14 سال) بهطور متوسط 4/23 تن در هکتار بوده که از این مقدار 2/65 درصد در اندامهای هوایی، 2/29 درصد در اندامهای زیرزمینی و 6/5 درصد مربوط به لاشریزه است.نتایج نشان میدهد که سطح مقطع و قطر برابر سینه با ضریب همبستگی 77/0 و 65/0 بیشترین همبستگی را با بیوماس اندام هوایی دارند. همچنین از بین شرایط محیطی رویشگاه، ارتفاع از سطح دریا و درصد تراکم تاج پوشش رابطۀ معنیداری با مقدار بیوماس دارند.
زیتوده
جنگل شاخه¬زاد
بلوط اوری
شرایط فیزیوگرافی و خاک
خلخال
2009
04
01
57
67
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4300_986e20230eae5ea30773fbf63901ff7f.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
ارزش گذاری اقتصادی کارکرد حفظ و نگهداشت عناصر غذایی خاک در جنگل های منطقۀ سبزکوه
فاطمه
بختیاری
مصطفی
پناهی
محمود
کرمی
جمال
قدوسی
زهرا
مشایخی
مونا
پورزادی
ارزشگذاری اقتصادی کالاها و خدمات اکوسیستمی و برآورد هزینههای ناشی از تخریب جنگلها و فرسایش خاک آنها راه چارهای برای برنامهریزان و سیاستگذاران محیط زیست بهحساب میآید تا با استفاده از این ابزارها برای احیا و حفاظت جنگلها و تعیین بهترین کاربری اراضی گام بردارند. در این پژوهش یکی از مهمترین کارکردها و خدمات جنگل، یعنی کارکرد حفظ و نگهداری خاک در جنگلهای بلوط منطقۀ حفاظتشدۀ سبزکوه در استان چهارمحال و بختیاری ارزشگذاری شده است. بدین منظور ابتدا زیرحوزههای منطقۀ مورد بررسی تفکیک و میزان رسوب خارج شده از هر زیرحوزه با استفاده از روش برآورد فرسایش و رسوب EPM تعیین شد. سپس مقدار هدررفت N,P,K بر اساس مقادیر عناصر غذایی اندازهگیریشده در خاک مناطق فرسایش نیافته بهعنوان نقاط شاهد تعیین و در نهایت بر اساس روش اقتصادی هزینۀ جایگزینی ارزش پولی نگهداری عناصر غذایی در اثر حفاظت خاک بهوسیلۀ پوشش جنگلی محاسبه شد. نتایج نشان میدهند که هر هکتار از جنگلهای محدودۀ مورد بررسی میتواند سالانه 19/452 کیلوگرم از عناصر N,P,K به ارزش تقریبی 996 هزار ریال را نگهداری و از هدررفتن آن در اثر فرسایش جلوگیری کند. همچنین سالانه حدود 88 تن از عناصر N,P,K در اثر فرسایش خاک در محدودۀ مورد بررسی هدر میرود که به معنای کاهش حاصلخیزی و تحمیل هزینۀ ثابت سالیانه، معادل 433/5 میلیارد ریال به محیط زیست است که در صورت فعلیشدن برابر 894/50 میلیارد ریال در دورۀ 29 سال است.
ارزشگذاری اقتصادی
فرسایش خاک
EPM
منطقۀ حفاظت¬شدۀ سبزکوه
عناصر غذایی
هزینۀ فرصت
2009
04
01
69
81
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4301_76b60f1209ec7e2c176673dbe6e42ad8.pdf
مجله جنگل ایران
IJF
2008-6113
2008-6113
1388
1
1
شناسایی بذرهای درختان جنگلی داغداغان ( Celtis) بر اساس خصوصیات آندوکارپ میوه
مهرداد
زرافشار
مسلم
اکبری¬نیا
علی
ستاریان
درخت داغداغان یکی از گونههای با ارزش اکولوژیکی است که در رشته کوههای البرز و زاگرس پراکنش دارد. میوۀ این گونه بهصورت شفت است و در مرحلۀ رسیدن کامل، به رنگ زرد یا سیاه دیده میشود. این تنوع در رنگ یکی از موانع تشخیص بذرهای درخت داغداغان است. به منظور شناسایی صفتهای مناسب در تفکیک بذرهای گونههای داغداغان در ایران، صفتهای متفاوتی مورد ارزیابی قرار گرفته شد. در این میان، صفت آندوکارپ میوه از ارزش تفرقی بیشتری برخوردار بوده است. در این تحقیق، چهار گونه از بذرهای درختان داغداغان که در ایران از مناطق مختلف رویشی گزارش شده، مورد بررسی قرار گرفت. خصوصیات بهکار گرفتهشدۀ آندوکارپ میوه عبارتند از رنگ، ابعاد، شکل، تعداد و اشکال برجستگیهای موجود در سطح آندوکارپ به انضمام حلقههای دربرگیرنده (Rim). نتایج نشان داده است که بذر گونۀ C. glabrata به دلیل داشتن آندوکارپ با سطح صاف و دو عدد حلقۀ در برگیرنده، بهراحتی قابل تفکیک است. همچنین بذر گونۀ C. australis به لحاظ آندوکارپ تخممرغی با یک منقار در انتها، قابل شناسایی است. از لحاظ خصوصیات آندوکارپ بینC. caucasica و C. tournefortii شباهتهای زیادی وجود دارد و بهمنظور شناسایی بذر این دو گونه، باید صفات تکمیلی دیگری را در نظر گرفت. نتایج کلی نشان میدهد که در جنس داغداغان بذر و آندوکارپ متعلق به گونههایی که در رویشگاه مساعدتر پراکنش دارند، بزرگتر از آندوکارپ گونههای متعلق به رویشگاههای خشک است. صفت رنگ و شکل آندوکارپ را بهعنوان بهترین صفت شناسایی، میتوان در نظر گرفت. همچنین بهمنظور تفکیک بذر گونههای داغداغان ایرانی، میتوان کلید شناسایی تهیه کرد.
داغداغان
بذر
آندوکارپ
ایران
کلید شناسایی
2009
04
01
83
90
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4302_5d76829a8b547dfabf00352ab5ec814a.pdf