جنگل‌های جلگه‌ای شمال ایران و بازرگانان فرانسوی در اوایل قرن بیستم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جنگلداری، دانشکدة منابع‌طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد گروه مسائل اقتصادی- اجتماعی جنگل، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استاد بازنشستۀ گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 دانشیار گروه تاریخ، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی

5 استاد بازنشسته دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران

6 دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

ایران در اوایل سدۀ بیستم مانند بسیاری از کشورهای دیگر، با دست‌اندازی سرمایه‌داری نوپای غربی برای تأمین مواد خام مورد نیاز کارخانه‌های خود مواجه شد. در کنار سرمایه‌داران انگلیسی و روس که در رأس چپاولگران منابع و مواد خام ایران قرار داشتند، بازرگانان فرانسوی نیز حاضر بودند. در این میان، جنگل‌ها نیز به‌عنوان منبع مهم تولید چوب، مورد دستبرد تجار خارجی به‌خصوص روس و فرانسوی قرار گرفتند. در این مقاله سعی بر آن است که شکل و محتوای اجاره‌نامه‌هایی که با تجار فرانسوی برای تخلیة جنگل‌های ایران از گونة بلندمازو به‌منظور تهیۀ تخته بشکه منعقد شدند، در چارچوب یک قرارداد در بستر تاریخی- سیاسی اوایل سدۀ بیستم میلادی نگریسته شود. برای این کار، از منابع دست اول تاریخی و اسناد خطی استفاده شده است. نتایج این بررسی نشان داد که بازرگانان فرانسوی هر متر مکعب چوب سرپای بلوط در ایران را در حدود 180 بار ارزان‌تر از هر متر مکعب چوب سرپای بلوط در فرانسه خریداری می‌کردند. به‌علاوه، ناآگاهی مالکان ایرانی از ارزش واقعی جنگل‌های تحت تملکشان و ضعف دولت مرکزی ایران در پشتیبانی از مردم کشور، به حداکثر سوء استفادة بازرگانان فرانسوی منجر شد. در این میان دولت ایران توانایی هیچ‌گونه حمایتی از مالکان ایرانی را نداشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Iran’s northern forests and French merchants in the early twentieth century

نویسندگان [English]

  • Elahe Madani 1
  • Taghi Shamekhi 2
  • Arasto Saied 3
  • Ali Akbari 4
  • Mohammad Hosain Jaziriee 5
  • Nasratollah Zargham 6
1
2
3
4
5
6
چکیده [English]

Like many other countries, Iran was influenced by the newly emerged capitalism which provided their own raw materials of their factories through plundering the resources of other countries. Not only British and Russian, but also French merchants were ranked as the top clients of Iran’s raw materials. Meanwhile, forests as a significant resource of wood supply were not exceptions. In this study, the form and content of the concessions signed with French merchants to utilize Quercus castanefolia to provide the required supply of wood for constructing barrels (for wine and beers), is investigated in the historical political context of the early twentieth century. For this purpose, the manuscripts and archival documents were used. The results of this study indicated that the French merchants had bought each cubic meter of stand oak trees in Iran almost 180 times cheaper than the same one in France. In addition, the lack of awareness of the Iranian private forest owners of the real value of their properties led to the maximum misuse by the French merchants. Unfortunately, the Iranian government was also unable to support the Iranian subjects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutional Revolution
  • Forest history
  • Forest concession
  • Oak trees
  • Qajar Dynasty
  • Utilization